Ne raportin për Cilësinë e Ajrit për vitin 2023, të përpiluar nga IQAir, një organizatë zvicerane e cila përpunon të dhënat e grumbulluara nga 30 mijë stacione të monitorimit në 134 vende të botës thuhet se Shqiperia eshte shteti i 7te me i ndotur i Evropes.
Studimi shqyrtoi në mënyrë specifike grimcat e imta, ose PM2.5, që është ndotësi më i vogël, por edhe më i rrezikshmi.
PM2.5 i referohet grimcave që janë 2,5 mikrometra në diametër ose më të vogël. Këto grimca të imëta mund të përbëhen nga përbërës të ndryshëm, duke përfshirë pluhurin, papastërtitë, blozën, tymin dhe pikat e lëngshme. Për shkak të madhësisë së tyre të vogël, grimcat PM2.5 mund të depërtojnë thellë në mushkëri dhe madje të hyjnë në qarkullimin e gjakut, duke paraqitur rreziqe shëndetësore si problemet e frymëmarrjes dhe kardiovaskulare. Ato janë një masë e zakonshme e cilësisë së ajrit, me përqendrime më të larta që tregojnë cilësi më të dobët të ajrit dhe potencial më të madh për efekte të pafavorshme shëndetësore.
Cilësia e ajrit në Shqipëri, për sa i përket niveleve të PM2.5, ka qenë shqetësuese. Të dhënat e fundit tregojnë se përqendrimi mesatar vjetor i PM2.5 në Shqipëri është 16.7 µg/m3, që tejkalon kufirin e rekomanduar të Organizatës Botërore të Shëndetësisë me tre herë. Kjo e vendos Shqipërinë si vendin e shtatë më të ndotur në Evropë për sa i përket cilësisë së ajrit.
Është e rëndësishme të theksohet se cilësia e ajrit mund të ndryshojë sipas rajonit dhe qytetit, dhe mund të ndryshojë me kushtet e motit dhe masat e politikave. Për monitorimin e cilësisë së ajrit në kohë reale, burimet lokale ose agjencitë mjedisore do të ofronin të dhënat më aktuale.
Edhe vendet e rajonit nuk janë paraqitur më mirë, për fat të keq.
Bosnja dhe Hercegovina, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Serbia kryesojnë listën si vendet më të ndotura në Evropë. Kosova renditet e 17-ta.
Në renditjen e kryeqyteteve për nivelin e ndotjes së ajrit, Tirana është në vendin e 51-të në botë, pas Shkupit dhe Podgoricës, përkatësisht në vendet e 30-ta dhe të 36-ta.
Pavarësisht nga një rritje e lehtë në nivelet mesatare vjetore të PM2.5, Islanda mbetet vendi më pak i ndotur me një përqendrim mesatar prej 4 µg/m3.
Bosnja Hercegovina pati një rënie prej 18% në nivelet e PM2.5 në 2023 krahasuar me 2022, por mbetet vendi më i ndotur në Evropë, duke raportuar një përqendrim mesatar vjetor prej 27.5 µg/m3.
Në një tendencë të përsëritur nga viti 2022, Islanda, Estonia dhe Finlanda janë të vetmet vende në rajon që arrijnë nivelin vjetor të udhëzimeve të OBSH-së PM2.5. Kroacia tregoi përparimin më të madh në vitin 2023 në uljen e niveleve të PM2.5 me mesataren vjetore që ra me më shumë se 40% krahasuar me vitin 2022.
Mali i Zi përjetoi rritjen më të madhe absolute në përqendrimet e PM2.5 me nivele vjetore që u rritën me më shumë se 4 µg/m3 në vitin 2023 për një mesatare vjetore prej 20 µg/m3.
Nivelet mesatare vjetore të PM2.5 u ulën në vitin 2023 për 36 vende të rajonit, u rritën për gjashtë vende dhe mbetën konstante për një vend.
Në vitin 2023, 7% (135) e qyteteve në rajon arritën udhëzimin vjetor të PM2.5 të OBSH-së prej 5 µg/m3, duke përfshirë çdo qytet në Islandë.
Fotot jane marre nga Google Images
