Nermin Vlora Falaschi, e lindur më 19 prill 1921, në Tiranë, Shqipëri, ishte një figurë me njohuri të jashtëzakonshëme intelektuale dhe një përkrahëse e feminizmit në një kohë kur ide të tilla sapo kishin filluar të rrënjosen në vendin e saj. Si stërmbesa e Ismail Bej Qemalit, udhëheqësi i shquar në shpalljen e pavarësisë shqiptare, ajo trashëgoi një trashëgimi lidershipi dhe krenarie kombëtare.
Arsimi i hershëm i Falaschi-t u zhvillua në shkollën Kirias në Kamzë dhe më pas në Institucionin “Nana Mbretneshe” në Tiranë. Rrugëtimi i saj akademik u shënua nga pasioni për gjuhët, të cilin e shfaqi duke përkthyer poezi nga frëngjishtja dhe italishtja në radion e Tiranës kur ishte ende në shkollën fillore.
Në moshën 17-vjeçare, ajo u takua me Renzo Falaschi, një oficer italian, me të cilin u martua. Trazirat politike në Shqipëri, të shënuara nga marrja e pushtetit nga komunistët, bënë që çifti të ikte në Itali. Atje, Falaschi vazhdoi shkollimin e saj, duke studiuar drejtësi dhe duke përmirësuar më tej aftësitë e saj gjuhësore.
Ndjekjet intelektuale të Falaschi ishin të ndryshme dhe të thella. Ajo ishte një studiuese dhe interpretuese e mbishkrimeve antike, një studiuese e specializuar në epigrafi dhe një pedagoge në disa institucione prestigjioze, duke përfshirë Akademinë Mesdhetare dhe Fondacionin Evropian Dragan në Romë. Puna e saj e çoi atë në të gjithë globin, nga Kina në Shtetet e Bashkuara, ku ajo ndau njohuritë dhe njohuritë e saj.
Kontribute në Feminizëm
Si feministe, Falaschi ishte përpara kohës së saj. Ajo shkroi gjerësisht për rolin e gruas në shoqërinë ilire dhe profilin e gruas shqiptare në histori.
Ndikimi i Nermin Vlora Falaschi-t në feminizmin shqiptar ishte i thellë dhe i shumëanshëm. Si intelektuale dhe feministe, ajo ishte simbol i përpjekjeve titanike të gruas shqiptare për dije dhe barazi. Historia e saj e punës dhe e jetës bëri jehonë për shumë njerëz, duke shërbyer si frymëzim për promovimin dhe avancimin e gruas shqiptare.
Shkrimet e Falaschi-t nxirrnin në pah rolin e gruas në shoqërinë ilire dhe përgjatë historisë shqiptare. Ajo nxori në dritë kontributet e grave që shpesh ishin anashkaluar, duke nxitur kështu një ndjenjë krenarie dhe vend për gratë në narrativën historike të Shqipërisë.
Avokimi i saj për arsimim dhe të drejta të barabarta për gratë ndihmoi në hapjen e rrugës për brezat e ardhshëm. Duke theksuar rëndësinë e kontributit të gruas në shoqëri dhe kulturë, ajo inkurajoi një rivlerësim të roleve dhe perceptimeve tradicionale të grave në Shqipëri.
Nëpërmjet veprave të saj letrare, Falaschi ndërtoi një kulturore kritike nga këndvështrimi femëror, duke sfiduar normat mbizotëruese patriarkale dhe duke ofruar një rrëfim të ri për gruan shqiptare. Romanet dhe poezitë e saj, të shkruara në italisht dhe të përkthyera në shqip, dhanë një zë për përvojat dhe perspektivat e grave.
Trashëgimia e Falaschi-t vazhdon të ndikojë sot në feminizmin shqiptar. Puna e saj shkencore, mbrojtja e saj për të drejtat e grave dhe historia e saj personale e ndjekjes intelektuale, pavarësisht kufizimeve shoqërore, mbeten një burim motivimi për gratë në Shqipëri dhe më gjerë.
Kontribute ne gjuhesi
Kontributet e saj në gjuhësi ishin po aq të rëndësishme, veçanërisht kërkimi i saj mbi gjuhën etruske, për të cilën ajo besonte se mund të shpjegohej përmes idiomës së shqipes.
Kërkimi gjuhësor i Nermin Vlorës Falaschi ishte një përzierje e jashtëzakonshme e gjuhësisë historike dhe antropologjisë kulturore. Ajo ishte veçanërisht e njohur për punën e saj mbi mbishkrimet e lashta dhe specializimin e saj në epigrafi. Ndjekjet e saj shkencore e shtynë atë të eksploronte thellësitë e gjuhës etruske, për të cilën ajo besonte se kishte lidhje me idiomën shqipe.
Kontributi më i dukshëm gjuhësor i Falaschi ishte studimi i saj për gjuhën etruske. Ajo pohoi se gjuha e këtij qytetërimi të lashtë, i cili dikur lulëzoi në atë që sot është Italia, mund të kuptohej më mirë përmes thjerrëzës së shqipes. Puna e saj në këtë fushë ishte novator dhe ngjalli diskutime të konsiderueshme akademike.
Trashëgimia e Falaschi-t është një tapiceri e pasur me shkrime, studime dhe përkthime që vazhdojnë të ndikojnë në kulturën dhe studimin shqiptar. Ajo u nderua me një Diplomë Nderi në Gjuhësinë Krahasuese nga Universiteti Ndërkombëtar i Tucson, Arizona, dhe Urdhrin e San Carlos nga qeveria e Kolumbisë për studimet e saj mbi qytetërimin parakolumbian Chibcha.
Ligjërata dhe prezantime globale
Kërkimet e Falaschi-t e çuan atë nëpër botë, ku ligjëroi në institucione të ndryshme akademike. Ajo ndau njohuritë e saj mbi epigrafinë në Akademinë Mesdhetare dhe Fondacionin Evropian Dragan në Romë, Akademinë e Rozzi në Siena dhe Liceun e Fermos. Leksionet e saj u shtrinë përtej Italisë, duke arritur audiencë në Kosovë, Angli, Portugali dhe Kolumbi, ndër të tjera.
Nermin Vlora Falaschi ndërroi jetë më 28 nëntor 2004, në San Salvador, duke lënë pas një vepër monumentale që mbetet një dëshmi e përkushtimit të saj jetësor ndaj akademisë dhe fuqizimit të grave. Jeta dhe vepra e saj vazhdojnë të frymëzojnë breza të tërë shqiptarësh dhe studiuesish në mbarë botën.