Gege Marubi ishte, një figurë të shquar të fotografisë shqiptare. Gegë Marubi, i lindur më 9 maj 1907 dhe i ndarë nga jeta më 28 maj 1984, ishte jo vetëm pasardhësi i fundit i dinastisë fotografike Marubi, por edhe një inovator dhe ruajtës i një pasurie të madhe kulturore.
Jeta dhe Vepra
Gegë Marubi u rrit nën hijen e babait të tij, Kel Marubi, dhe mori pjesë në zhvillimin e studios fotografike që kishte themeluar gjyshi i tij, Pjetër Marubi. Pas studimeve në shkollën e fotografisë së vëllezërve Lumière në Francë, Gegë u kthye në Shkodër me njohuri të thella dhe një vizion për të ardhmen e fotografisë shqiptare.
Studioja Marubi, nën drejtimin e Gegës, arriti suksese të mëdha, duke përfshirë përdorimin e celuloidit në vend të pllakave prej qelqi. Kjo risi solli një ndryshim të madh në cilësinë dhe ruajtjen e fotografive. Megjithatë, periudha e Luftës së Dytë Botërore dhe ndryshimet politike që pasuan sollën sfida të reja, duke përfshirë mbylljen e biznesit privat të fotografisë.
Trashëgimia e Marubit
Gegë Marubi la pas një trashëgimi të pasur me rreth 150,000 negativë, të cilët i dhuroi Drejtorisë së Arkivave të Përgjithshme të Shqipërisë. Ai punoi pa u lodhur për ruajtjen e këtyre materialeve deri në ditët e fundit të jetës së tij.
Muzeu Kombëtar i Fotografisë “Marubi” është një dëshmi e pasurisë së artit fotografik në Shkodër, me një koleksion që përmban vepra që datojnë që nga shekulli i 19-të. Arti vizual është gjithashtu i pranishëm në galeritë dhe ekspozitat që mbahen në qytet, duke u ofruar banorëve dhe vizitorëve një pasqyrë të zhvillimit artistik të rajonit.
Gegë Marubi nuk ishte thjesht një fotograf; ai ishte një dëshmitar i kohës dhe një ruajtës i historisë. Fotografitë e tij janë dritare në të kaluarën, që na tregojnë për jetën, kulturën dhe njerëzit e Shqipërisë së shekullit të 20-të. Sot, vepra e Gegë Marubit vazhdon të frymëzojë breza të rinj artistësh dhe të ruajë një kapitull të rëndësishëm të historisë shqiptare.
Ndërsa kujtojmë Gegë Marubin, ne jemi të detyruar të reflektojmë mbi rolin e artit si një mjet për të ruajtur dhe transmetuar kulturën. Trashëgimia e Marubit është një testament i fuqisë së artit dhe të fotografisë për të kapur dhe përjetësuar momentet që përndryshe do të humbisnin në harresë. Gegë Marubi, edhe pse nuk është më fizikisht mes nesh, do të mbetet gjithmonë një ikonë e fotografisë shqiptare dhe një burim frymëzimi për të gjithë ata që vlerësojnë artin dhe historinë.