Urdhri Bektashi ka pasur një ndikim të rëndësishëm në historinë dhe kulturën shqiptare. Këtu janë disa figura kyçe të lidhura me besimin bektashi, që kanë bërë një ndryshim në historinë shqiptare:
**Haxhi Bektash Veli**
Themeluesi i Urdhrit Bektashi, mësimet dhe filozofia e tij kanë pasur një ndikim të qëndrueshëm në jetën shpirtërore dhe kulturore të Shqipërisë.
**Sari Saltik**
Një figurë e rëndësishme historike në përhapjen e bektashizmit në Shqipëri, veçanërisht nëpërmjet jeniçerëve gjatë epokës osmane.
**Vëllezërit Frashëri**
Abdyl, Naimi dhe Sami Frashëri ishin intelektualë dhe veprimtarë me ndikim. Naim Frashëri, në veçanti, ishte i shquar në historinë e bektashinjve dhe prodhoi vepra që përzienin nacionalizmin me doktrinat bektashiane.
**Abdyl Frashëri** (1839–1892)
Ishte një figurë e shquar politike, i njohur për udhëheqjen e tij në lëvizjen kombëtare shqiptare. Abdyli ishte një nga nismëtarët e Lidhjes së Prizrenit, një organizatë e rëndësishme politike që synonte të mbronte të drejtat e shqiptarëve brenda Perandorisë Osmane.
**Naim Frashëri** (1846–1900)
I njohur si poeti kombëtar i Shqipërisë, veprat letrare të Naimit ishin të dobishme në nxitjen e ndërgjegjes kombëtare shqiptare. Poezia e tij shpesh hulumtoi tema të lirisë dhe patriotizmit, dhe ai shquhet për përzierjen e misticizmit sufi me idealet filozofike perëndimore.
**Sami Frashëri** (1850–1904)
Një shkrimtar, filozof, dramaturg dhe një ideolog kyç i Rilindjes Kombëtare Shqiptare, kontributet e Samiut përfshinin arsimin, gjuhën dhe kulturën. Ai mbrojti modernizimin e Shqipërisë dhe rëndësinë e arsimit për përparimin kombëtar.
Së bashku, këta vëllezër luajtën role të dallueshme, por edhe plotësuese – Abdyli në politikë, Naimi në poezi dhe Samiu në ideologji dhe studime. Përpjekjet e tyre kolektive ishin vendimtare në formësimin e historisë dhe identitetit të Shqipërisë gjatë një kohe ndryshimesh dhe sfidash të rëndësishme. Trashëgimia e tyre vazhdon të frymëzojë shqiptarët dhe është një dëshmi e fuqisë së ndikimit intelektual dhe kulturor në lëvizjet kombëtare.
**Baba Rexheb**
I lindur Rexheb Beqiri, ishte një figurë domethënëse në rendin Bektashi dhe në historinë shqiptare. Ja një përmbledhje e shkurtër e jetës dhe kontributeve të tij:
– **Jeta e hershme**: Baba Rexheb lindi më 18 gusht 1901, në Gjirokastër, në Shqipërinë jugore, e cila në atë kohë ishte pjesë e Perandorisë Osmane. Ai u rrit në një familje me lidhje të forta bektashiane.
– **Karriera bektashiane**: Në moshën gjashtëmbëdhjetë vjeç hyri në Urdhrin Bektashi dhe u ngrit në gradën e dervishëve me njëzet. Ai shërbeu në Teqenë e Asim Babës nën drejtimin e xhaxhait të tij nga nëna, Baba Selimit.
– **Mërgimi dhe migrimi**: Gjatë Luftës së Dytë Botërore, ai foli kundër komunistëve, duke thënë se ata nuk kishin “as fe, as atdhe”, gjë që e çoi në internimin e tij kur komunistët erdhën në pushtet në Shqipëri. Ai kaloi kohë në kampet e personave të zhvendosur në Itali dhe më vonë u zhvendos në Kajro, Egjipt, përpara se të vendosej përfundimisht në Shtetet e Bashkuara.
– **Ngritja e Teqesë Bektashiane në Michigan**: Në vitin 1954, Baba Rexheb themeloi Teqenë e Parë Bektashiane në Taylor, Michigan. Kjo teqe u bë qendër e komunitetit bektashi në Amerikë dhe shërbeu si një shtëpi shpirtërore për shumë emigrantë shqiptarë.
Jeta e Baba Rexhebit u shënua me përkushtimin e tij ndaj besimit bektashi dhe përpjekjet e tij për të ruajtur dhe përhapur mësimet e tij, veçanërisht në diasporën shqiptare. Trashëgimia e tij vazhdon të ndikojë në komunitetin bektashi dhe në kulturën shqiptare.
Këta individë, ndër të tjera, kanë kontribuar në formësimin e identitetit modern shqiptar dhe në ruajtjen e trashëgimisë së tij kulturore. Theksi i Urdhrit Bektashi mbi tolerancën, dashurinë dhe mençurinë rezonon me vlerat e popullit shqiptar dhe ka ndihmuar në nxitjen e ndjenjës së unitetit dhe krenarisë kombëtare. Angazhimi i komunitetit bektashian ndaj këtyre parimeve vazhdon të ndikojë sot në shoqërinë shqiptare.
Fotot individuale marre nga Wikipedia.
Foto punuar nga Albanian Community in Michigan