Dashamirët e qiellit të natës zakonisht mund të dallojnë një numër të vogël planetësh, por në fund të marsit, një pamje mahnitëse merr formë kur pesë planetë rreshtohen poshtë hënës në një ekran që ndonjëherë quhet një paradë ose shtrirje planetare.
Shikuesit do të jenë në gjendje të kapin pamjen më të mirë të shtrirjes – e cila do të përfshijë Mërkurin, Venusin, Marsin, Jupiterin dhe Uranin – të martën në mbrëmje, menjëherë pas perëndimit të diellit. Pjesa më e madhe e ekranit do të bëhet e dukshme të Premten dhe do të vazhdojë të jetë e tillë gjatë dy javëve të ardhshme, sipas Cameron Hummels, një astrofizikan kompjuterik në Institutin e Teknologjisë në Kaliforni.
Shtrirje të tilla si kjo shfaqen çdo disa vjet apo më shumë, tha Hummels, dhe shumë prej tyre do të jenë të dukshme me sy të lirë, madje edhe në zonat urbane me ndotje të konsiderueshme nga drita. Dhe mund të dallohet në të gjithë hemisferat veriore dhe jugore.
Rregullimi do të jetë i dukshëm vetëm nën gjysmëhënës. Për të pare fenomenin, Hummels rekomandoi të shkoni në një vend me një pamje të mirë të horizontit perëndimor menjëherë pas perëndimit të diellit, kur vijat e perëndimit të diellit shumëngjyrëshe mbeten ende dhe qielli është kthyer në blu të errët, por jo ende i zi. (Këshillë: Ata që jetojnë larg në veri duhet të shikojne paksa në jugperëndim, ndërsa ata në hemisferën jugore duhet të shikojnë veriperëndimin, tha Hummels.)
Planeti më i lehtë për t’u parë do të jetë Venusi, i referuar shpesh si “ylli i mbrëmjes”, sepse është objekti më i ndritshëm në qiellin e natës, përveç hënës. Urani do të shfaqet afër Venusit, megjithëse mund të jetë e vështirë të dallosh planetin e largët pa dylbi ose teleskop, përveç nëse shikoni nga një vend kryesor pa ndotje nga drita.
Nën Venusin dhe Uranin do të jenë Jupiteri dhe Mërkuri, duke qëndruar pezull pak mbi horizont. Mërkuri gjithashtu mund të jetë i vështirë për t’u kapur pa pajisje speciale, pasi shkëlqimi i diellit mund të fshijë planetin. Por për vëzhguesit e kujdesshëm, të dy planetët do të jenë të dukshëm për rreth 20 deri në 30 minuta pas perëndimit të diellit, tha Hummels.
Në krye të paradës planetare do të jetë Marsi, i ulur në një vijë të drejtë nga Jupiteri, Mërkuri, Venusi, Urani dhe Hëna. Është e lehtë të dallosh për shkak të nuancës së saj portokalli, shtoi Hummels.
Të gjithë planetët do të duken “si perlat në një gjerdan” përgjatë qiellit të natës, tha Hummels.
I gjithë shtrirja do të mbulojë vetëm rreth 70 gradë të qiellit. Hummels tha se një metodë për matjen e shkallëve në qiell është të përdorni gishtin e madh ose grushtin e mbyllur, të zgjatur larg trupit tuaj. Një grusht në gjatësinë e krahut do të mbulojë rreth 10 gradë, ndërsa një gisht i madh mbulon rreth 1 shkallë.
Çfarë do të thotë kjo?
Një shtrirje planetare e këtij lloji mund të shfaqet çdo disa vjet, por është e mundur të kapni planetë të gjithë së bashku në një pjesë edhe më të vogël të qiellit – këto dukuri janë thjesht më të rralla.
Një rreshtim qershorin e kaluar, për shembull, ishte i pari i këtij lloji që nga viti 2004. Ngjarja përfshinte të pesë planetët që zakonisht mund të shihen me sy të lirë – Mërkuri, Venusi, Marsi, Jupiteri dhe Saturni.
Hummels tha që të mos i kushtojë shumë rëndësi një shtrirjeje planetare.
“Është njësoj si kur odometri i makinës suaj tregon një sërë numrash – sikur arrin 44,444,” tha ai. “Është e lezetshme dhe e pazakontë. Thjesht nuk do të thotë asgjë.”
Fenomenet magjepsëse qiellore shpesh dekorojnë qiellin e natës, shtoi ai, si kur Jupiteri dhe Venusi u shfaqën brenda gjysmë shkalle nga njëri-tjetri këtë muaj.
Më 14 tetor, vëzhguesit e qiellit mund të presin të shohin një eklips të “unazës së zjarrit”. Dhe, në prill 2024, një eklips i plotë diellor do të fshijë diellin në mesditë për shumë në Shtetet e Bashkuara.
Perkthyer dhe pershtatur nga CNN