I ngulitur në terrenin e thyer të Alpeve Shqiptare ndodhet Thethi, një fshat që duket se ka dalë nga një përrallë. Me shtëpitë e tij tradicionale prej guri dhe peizazhet baritore, Thethi nuk është vetëm një destinacion; është një përvojë që kthehet në një kohë më të thjeshtë.
Thethi, i shpallur Qendër Historike e Mbrojtur nga Qeveria Shqiptare, është një dëshmi e trashëgimisë së pasur kulturore të vendit. Fshati është pjesë e Parkut Kombëtar të Thethit, një zonë e njohur për bukuritë natyrore dhe biodiversitetin e saj. Rrënjët e komunitetit janë të thella, me traditën vendase që e ka origjinën 300 deri në 350 vjet, në një kohë kur banorët kërkuan strehim në këto male për të ruajtur traditat e tyre të krishtera.
Udhëtimi për në Theth është një aventurë më vete. E shtruar së fundmi, rruga për në këtë fshat të largët u rihap në vitin 2022, duke lejuar akses më të lehtë për udhëtarët që kërkojnë të eksplorojnë mrekullitë e tij. Udhëtimi ofron pamje befasuese, veçanërisht gjatë orës së fundit nga Shkodra, ndërsa rruga gjarpëron nëpër male, duke u paraqitur udhëtarëve një panoramë të madhështisë së natyrës.
Pas mbërritjes, vizitorët priten nga jeta e qetë e fshatit. Banorët e Thethit vazhdojne një mënyrë jetese tradicionale, me fermerë që kullosin dele dhe lopë përgjatë rrugëve të largëta. Fshati krenohet me një rrugë të gjatë që përqafon buzë lumit, e veshur me shtëpi, bujtina dhe kampingje simpatike. Një kishë e bukur pranë skajit të fshatit ofron disa nga pamjet më mahnitëse që mund të imagjinohet.
Për të apasionuarit pas natyrës, Thethi është një parajsë. Ecja në Qafën e Valbonës është një kulm, duke ofruar një udhëtim nëpër pyje, kullota dhe livadhe të mbushura me lule dhe gurë. Tingujt e natyrës—zogjtë, kriketat dhe valëvitja e fluturave shumëngjyrëshe—shoqërojnë alpinistët teksa lundrojnë nëpër shtigjet piktoreske.
Thethi, i vendosur në zemër të Alpeve Shqiptare, ofron një larmi shtigjesh ecjeje që ofrojnë nivele të ndryshme eksperience dhe aventure. Këtu janë disa nga shtigjet më të dukshme:
Maja e Arapit
– Distanca : 13.73 milje
– Rritja në lartësi : +7113 këmbë
– Vështirësia: E moderuar në e vështirë
– Pika kryesore: Ky shteg ju çon në majën e Arapit, një mal i njohur për murin e tij mbresëlënës jugor prej 800 metrash. Itinerari fillon nga Bujtina Harusha dhe kalon lumin Shalë, duke ofruar pamje mahnitëse të luginës së Thethit.
Theth – Syri i Kalter- Nderlysaj
– Distanca : 8.62 milje
– Rritja në lartësi : +1391 këmbë
– Pika kryesore: Ky shteg të çon në një nga pikat më të bukura të Shqipërisë, Syri i Kaltër i veriut. Është një shëtitje piktoreske nëpër Parkun Kombëtar të Thethit që shpërblen alpinistët me pamjen e një burimi natyror që i ngjan një pishine në formë syri.
Ujëvara dhe kanioni i Grunasit
– Distanca : 4.58 milje
– Rritja në lartësi : +663 këmbë
– Pika kryesore: Një shteg relativisht i lehtë që të çon në ujëvarën dhe kanionin e Grunasit. Është e përkryer për një shëtitje të qetë dhe relaksuese, duke ju lejuar të shijoni disa formacione gjeologjike interesante gjatë rrugës.
Theth – Grunas – Nderlysa – Syri i Kalter
– Distanca : 6.70 milje
– Rritja në lartësi : +1588 këmbë
– Pika kryesore: Ky shteg kalon pranë vendeve historike si Kulla e Ngujimit (Kulla e Mbylljes) dhe Kisha e Thethit. Është një rrugë e lehtë për t’u ndjekur që ofron një përzierje atraksionesh kulturore dhe natyrore.
Qarkore epike në Theth
-Distanca : 7,97 milje
– Rritja në lartësi : +3448 këmbë
– Pikat kryesore: Duke filluar nga tubat, ky shteg mund të jetë sfiduese për t’u ndjekur në fillim, por bëhet më e lehtë. Ai ofron një përvojë gjithëpërfshirëse të peizazhit të Thethit.
Këto shtigje shfaqin bukurinë e larmishme të Thethit, nga monumentet e tij kulturore deri te mrekullitë e tij natyrore. Nëse jeni duke kërkuar për një shëtitje sfiduese apo një shëtitje të qetë, Thethi ka një shteg që do të përmbushë dëshirat tuaja. Mos harroni të përgatiteni në mënyrë adekuate për kushtet malore dhe të shijoni peizazhin befasues që ju pret në këtë parajsë shqiptare.
Një nga strukturat historike më të shquara të Thethit është kulla e Ngunjimit, një relike e kohës kur fortifikime të tilla siguronin mbrojtje për familjet e përfshira në gjakmarrje. Ndërsa Kanuni, mbetet me ndikim, Thethi ka arritur të shmangë ringjalljen e gjakmarrjes që ka prekur pjesë të tjera të Shqipërisë së Veriut.
Pavarësisht bukurisë së tij, Thethi përballet me sfida, veçanërisht shpopullim. Numri i banorëve të përhershëm është zvogëluar me kalimin e viteve, dhe shumë prej tyre kthehen vetëm gjatë muajve të verës. Megjithatë, fshati ka një shkollë nëntëvjeçare dhe ka pasur përpjekje të përbashkëta për të stimuluar turizmin. Familjet vendase ofrojnë strehë dhe akomodim për vizitorët, duke i shtuar një prekje personale përvojës së udhëtimit.
Thethi është më shumë se një vend piktoresk; është një muze i gjallë i kulturës shqiptare dhe një fener i shkëlqimit natyror. Pavarësisht nëse jeni një alpinist, një adhurues i historisë ose thjesht dikush në kërkim të paqes, Thethi ju fton të hyni në botën e tij – një botë ku bukuria e së shkuarës dhe e tashmes së Shqipërisë bashkohen për të krijuar një përvojë të paharrueshme.
Fotot marre nga Google Images