Më 11 tetor 2018, letërsia shqiptare u dogj nga humbja e një prej shkrimtarëve më të rëndësishëm dhe të veçantë, Fatos Arapi. Arapi, një poet, shkrimtar, përkthyes dhe gazetar, lindi më 19 qershor 1930 në Zvërnec, Vlorë. Ai ishte një figurë që mbushte letërsinë shqiptare me frymëzim dhe krijoi kujtime të përkushtimit të tij për artin.
Fatos Arapi studioi ekonomi në Sofje, Bullgari, nga 1949 deri në 1954, dhe më pas u përkushtua si gazetar në Tiranë. Ai ishte profesor i Historisë dhe Filologjisë në Universitetin e Tiranës dhe një përkthyes i njohur. Arapi ishte një autor i shumë publikimeve të njohura dhe të nderuar nga lexuesit dhe kolegët e tij, duke fituar çmime të ndryshme kombëtare dhe ndërkombëtare për poezinë e tij.
Në vitin 2008, Fatos Arapi u bë poeti i parë shqiptar që fitoi Kuroren e Artë në Ditët e Poezisë së Strugës. Publikimet e tij janë të njohura për frymëzimin e tyre dhe për qëndrueshmërinë e tyre në letërsi. Arapi ishte një frymëzim për shumë shkrimtarë të rinj dhe një model për përkushtim dhe krijimtari.
Disa prej veprave më të njohura të Fatos Arapit:
1. “Shtigje poetike” (Poetic Paths) – 1962
2. “Poema dhe vjersha”(Poems and Verses) – 1966
3. “E sajoi reja zogun e furtunës”(The Seagull’s Cry) – 1970
4. “Këngë për vdekjen” (Songs for Death) – 1975
5. “Antologjia e poezisë turke”(Anthology of Turkish Verse) – Editor-in-Chief
6. “Këngë të popullarëve”(Songs of the Peoples) – Editor-in-Chief
7. “Përmbledhje të shkurtra”(Short Stories Collection)
8. “Rrogë të drekëta”(Honest Rogues) – Short Story
9. “Në Tiranë kur s’ke c’te besh”** (In Tirana When You Have Nothing to Do) – Short Story
10. “Përmbledhje të shkurtra”(Short Stories Collection)
Ja dy poezi shume te bukura:
Nuk mbyllem dot
S’kam fuqi më as të trishtohem
Jemi anije pa spirancë
Mes erërave të egra të kundërta.
Peshqit Ilafazanë shurdhojnë qiellin
Më jepni ju një copë ironie,
Se nuk e gjej dot në veten time,-
Një copëz ironie
Sa gjysmëz e krahut të zogut,-
Të mbrohem nga shirat e verdhë
Të predikimeve të apostujve të lajthitur.
Të gjithë na kanë faj dhe askush:
Deshëm të krijohemi në asgjësimin tonë
Tani gjithë dritaret e shpirtit
Janë hapur, bymyer e kalbur
Nga shirat e lotëve,-
Dhe s’mbyllen më dot.
Mund të hyjë kush të dojë.
———————————————————
Atdheu
Atdheu është dhimbje, është dhimbje.
Një prill i pikëlluar në shpirt.
Atdheu është kryqi, është kryqi.
E mban – dhe të mban ty – në shpirt.
Atdheu është toka e premtuar.
Ti shkel si një zot dhe s’e ke ndën këmbë
Atdheu s’ka fjalë, ka sy të trishtuar
Vdes dashuria në dashuri që të çmend.
Atdheu është buka e urritur,
të ikën nga duart e dot nuk e ngop
ëndërr dhe ankth dhe shpresë e sfilitur
me sytë n’errësirë vetveten kërkon.
Atdheu është varr i hapur, është varr.
Një jetë drejt tij shkon me besë që bind.
Në një pikë loti mbyt lotin fatvrarë
Në një pikë loti lirinë e lind.
Atdheu yt i vogli, i vogli,
Ai hyjnori i pavdekshmi – loti.
———————————————————
Fatos Arapi ka publikuar më shumë se pesëdhjetë libra, përfshirë koleksione të poezisë, tregime të shkurtër dhe romane. Ai ka përkthyer veprat e shkrimtarëve të njohur si Sappho, Pablo Neruda dhe Nikola Vaptsarov në shqip.
Fatos Arapi lë një trashëgimi të madhe në letërsinë shqiptare, një frymëzim për përkushtim dhe krijimtari.
Foto nga Google Images