Solstici veror i djeshem është një ngjarje astronomike e veçantë, pasi shënon solsticin më të hershëm që nga viti 1796. Ky fenomen ndodh për shkak të mënyrës se si kalendari Gregorian llogarit vitet bishtestë për të mbajtur kohën në sinkronizim me orbitën e Tokës rreth Diellit.
Solstici veror, i cili zakonisht ndodh mes datave 20 dhe 22 qershor, përcakton ditën më të gjatë të vitit në gjysmën veriore të globit. Kjo ndodh kur Dielli arrin pikën më të lartë në qiell në Hemisferen e Vetiut. Në vitin 2024, solstici filloi më 20 qershor në orën 4:51 pasdite, sipas kohës lindore të SHBA-së.
Ky rregullim i kalendarit është i nevojshëm për shkak të kohës së vërtetë orbitale të Tokës rreth Diellit, e cila është 365 ditë, 5 orë, 48 minuta dhe 45 sekonda. Për të kompensuar këtë diferencë, një ditë shtesë shtohet çdo katër vjet në formën e një viti bishtestë. Megjithatë, kjo krijon një problem të vogël: pasi katër herë 5 orë, 48 minuta dhe 45 sekonda nuk bëjnë një ditë të plotë, kalendari “riprogramohet” duke anashkaluar një ditë bishtestë çdo katër shekuj, me rregullimin e ardhshëm që pritet të ndodhë në vitin 2100.
Kjo do të thotë se çdo vit bishtestë nga tani deri në fund të mijëvjeçarit do të jetë më i hershëm se viti 1796 me 45 minuta. Kjo është një kujtesë e mrekullueshme se si njerëzimi ka përshtatur mjetet e tij të matjes së kohës për të pasqyruar më saktësisht ritmet natyrore të universit tonë.
Solsticet dhe ekuinokset janë dy fenomene astronomike që lidhen me ndryshimet e stinëve dhe me pozicionin e Diellit në qiell në raport me Tokën.
– Solsticet ndodhin kur Dielli arrin pikën e tij më të lartë ose më të ulët në qiell gjatë vitit . Solsticet ndodhin rreth datave 20-21 qershor për solsticin veror dhe 21-22 dhjetor për solsticin dimëror.
– Ekuinokset ndodhin kur Dielli është i pozicionuar saktësisht mbi ekuator, duke bërë që dita dhe nata të kenë pothuajse të njëjtën kohëzgjatje. Ekuinoksi pranveror ndodh rreth 20 marsit dhe shënon fillimin e pranverës në gjysmën veriore, ndërsa ekuinoksi vjeshtor ndodh rreth 22 shtatorit dhe shënon fillimin e vjeshtës.
Në përgjithësi, solsticet janë të lidhura me ekstremet e dritës dhe errësirës – ditët më të gjata ose më të shkurtra të vitit, ndërsa ekuinokset janë të lidhura me ekuilibrin – kur dita dhe nata janë të barabarta. Këto fenomene ndodhin për shkak të rrotullimit të Tokës në boshtin e saj dhe lëvizjes së saj rreth Diellit.
Ja disa shembuj të orareve të lindjes dhe perëndimit të diellit që tregojnë ndryshimin e kohëzgjatjes së ditës nga jugu në veri:
Buenos Aires, Argjentinë (34.6037° S, 58.3816° W)**
– Lindja e diellit: 8:00 AM
– Perëndimi i diellit: 5:45 PM
Qyteti i Meksikos, Meksikë (19.4326° N, 99.1332° W)
– Lindja e diellit: 7:00 AM
– Perëndimi i diellit: 8:00 PM
New York, SHBA (40.7128° N, 74.0060° W)
– Lindja e diellit: 5:30 AM
– Perëndimi i diellit: 8:30 PM
Oslo, Norvegji (59.9139° N, 10.7522° E)
– Lindja e diellit: 4:00 AM
– Perëndimi i diellit: 10:30 PM
Reykjavik, Islandë (64.1466° N, 21.9426° W)
– Lindja e diellit: 3:00 AM
– Perëndimi i diellit: 11:30 PM
Këto orare janë vetëm shembuj dhe mund të ndryshojnë në varësi të stinës dhe ndryshimeve të orës. Siç mund të shihet, sa më veri të shkosh, aq më të gjata bëhen ditët gjatë verës. Kjo ndodh për shkak të mënyrës se si Toka është e pjerrët në boshtin e saj dhe rrotullohet rreth Diellit, duke bërë që gjysmërat veriore dhe jugore të përjetojnë sasi të ndryshme të dritës diellore gjatë vitit. Në veri të Rrethit Polar Arktik, ka periudha kur dielli nuk perëndon fare, një fenomen i njohur si Dielli i Mesnatës.
Solstici veror është një kohë festimi në shumë kultura, duke simbolizuar rinovimin, rritjen dhe energjinë e re. Le të shijojmë këtë ditë të veçantë dhe të reflektojmë mbi mrekullitë e natyrës dhe kozmosit që na rrethon. Gëzuar solsticin veror! 🌞