Në gjysmën e dytë të shekullit të 19-të, shqiptarët përballeshin me një periudhë të vështirë të sundimit osman, ku identiteti dhe kultura e tyre rrezikoheshin nga asimilimi dhe përhapja e gjuhëve të tjera. Gjuha shqipe përballej me sfida të shumta, pasi nuk kishte një alfabet të unifikuar dhe standardizuar që të përdorej gjerësisht.
Në këtë kontekst, një grup intelektualësh shqiptarë, të udhëhequr nga Sami Frashëri, Jani Vreto dhe Pashko Vasa, vendosën të ndërmerrnin nismën për krijimin e një alfabeti të standardizuar për gjuhën shqipe. Në vitin 1879, në Stamboll, ata botuan “Alfabetarja e gjuhës shqipe”, e cila përmbante alfabetin e ri të gjuhës shqipe, rregullat gramatikore dhe tekste edukative.
Rrethanat që Çuan në Krijimin e “Alfabetarja e Gjuhës Shqipe”
- Rilindja Kombëtare Shqiptare: Kjo periudhë u karakterizua nga përpjekjet e intelektualëve shqiptarë për të promovuar identitetin kombëtar dhe për të ruajtur gjuhën dhe kulturën shqiptare. Krijimi i një alfabeti të unifikuar ishte një hap i rëndësishëm drejt këtij qëllimi.
- Përpjekjet e Intelektualëve Shqiptarë: Sami Frashëri, Jani Vreto dhe Pashko Vasa ishin figura të rëndësishme të Rilindjes Kombëtare, të cilët kishin një vizion të përbashkët për ruajtjen dhe përparimin e gjuhës shqipe. Ata besonin se një alfabet i standardizuar do të ndihmonte në edukimin e shqiptarëve dhe në përhapjen e shkrim-leximit.
- Përhapja e Arsimit: Në atë periudhë, arsimi në gjuhën shqipe ishte i kufizuar dhe shumë shqiptarë nuk kishin qasje në materialet edukative në gjuhën e tyre amtare. Krijimi i “Alfabetarja e gjuhës shqipe” kishte për qëllim të përmirësonte edukimin dhe të përhapte dijen në gjuhën shqipe.
Rëndësia e “Alfabetarja e Gjuhës Shqipe”
- Ruajtja e Identitetit Kombëtar: “Alfabetarja e gjuhës shqipe” luajti një rol të rëndësishëm në ruajtjen dhe përforcimin e identitetit kombëtar shqiptar. Ajo u bë një simbol i rezistencës dhe përpjekjeve për ruajtjen e kulturës dhe gjuhës shqipe.
- Unifikimi i Gjuhës Shqipe: Ky botim ndihmoi në standardizimin dhe unifikimin e gjuhës shqipe, duke krijuar një bazë të përbashkët për shkrim-lexim dhe komunikim në gjuhën amtare. Kjo ishte e rëndësishme për përhapjen e dijes dhe përparimin e arsimimit.
- Edukimi i Brezave të Rinj: “Alfabetarja e gjuhës shqipe” u bë një mjet i rëndësishëm edukativ për mësuesit dhe studentët shqiptarë, duke ndihmuar në përhapjen e shkrim-leximit dhe në zhvillimin e arsimimit në gjuhën shqipe.
- Frymëzim për Intelektualët e Rinj: Ky botim shërbeu si burim frymëzimi për shumë intelektualë dhe patriotë shqiptarë që vazhduan punën për unifikimin dhe përparimin e gjuhës shqipe. Ai u bë një simbol i përpjekjeve për përparimin e kombit.
Në përfundim, “Alfabetarja e gjuhës shqipe” e botuar më 27 shkurt 1879, mbetet një moment historik i rëndësishëm në historinë e gjuhës dhe kulturës shqiptare. Kontributi i Sami Frashërit, Jani Vretos dhe Pashko Vasës në këtë nismë është i paharruar dhe i çmuar nga të gjithë shqiptarët.
Foto nga Google Images