Më 23 janar të vitit 1946 u arrestua një prej intelektualeve më të njohura të Shqipërisë, Musine Kokalari. Kjo dita shenoi fillimin e vuajtjeve për këtë intelektuale, e cila konsiderohet edhe si disidentja e parë e regjimit komunist në Shqipëri.
Musine Kokalari lindi më 10 shkurt 1917 në Adanë të Turqisë. Tre vite pas lindjes, familja e saj u kthye në Shqipëri dhe Musine mori mësimet e para në qytetin e Gjirokastrës. Studimet e larta i kreu në Universitetin e Romës, ku u diplomua me rezultate të larta në degën e Letërsisë. Në moshë të hershme, Musineja shfaqte një pasion të veçantë për veprimtarinë letrare dhe politike. Në vitin 1939, ende student, botoi librin e saj të parë “Siç më thotë nënua plakë” një përmbledhje me tregime dhe ese të shkruara me ndjeshmëri dhe realizëm për jetën në Shqipëri.
Me përfundimin e Luftës së Dytë Botërore, vetë Kokalari hapi një librari dhe u ftua të bëhej anëtare e Lidhjes së Shkrimtarëve dhe Artistëve Shqiptarë, krijuar më 7 tetor 1945, nën kryesinë e Sejfulla Malëshovës. Gjatë gjithë kohës ajo ishte përhumbur nga ekzekutimi pa gjyq i dy vëllezërve të saj, Mumtazit dhe Vejsimit, më 12 nëntor 1944, nga komunistët dhe kërkonte sinqerisht drejtësi dhe ndëshkim. Duke qenë se ishte e lidhur ngushtë në vitin 1944 me partinë e sapoformuar Socialdemokrate Shqiptare dhe organin e saj të shtypit Zëri i lirisë, ajo u arrestua më 17 janar 1946, në një epokë terrori të shoqëruar me arrestimin e Malëshova, dhe më 2 korrik 1946 u dënua me njëzet vjet burg nga gjykata ushtarake e Tiranës si diversant dhe armik i popullit.
Pak para arrestimit, Kokalari i kishte dërguar një letër Forcave Aleate, të cilat ishin ende me bazë në kryeqytetin shqiptar, Tiranë. Në letrën e saj ajo bëri thirrje për zgjedhje të lira dhe liri të shprehjes.
Në gjyq, Kokalari deklaroi si vijon:
“Nuk kam nevojë të jem komunist që ta dua vendin tim. Unë e dua vendin tim edhe pse nuk jam komunist. Më pëlqen përparimi i saj. Ju mburreni se e keni fituar luftën dhe tani jeni fituesi që doni të shuani ata që ju i quani kundërshtarë politikë. Unë mendoj ndryshe nga ju, por e dua vendin tim. Ju po më ndëshkoni për idealet e mia!”
Pas arrestimit të saj në 1946, Musine Kokalari u dënoj me 20 vite burgim. Vuajti 16 vite në burg, dhe më pas u internua në Rrëshen të Mirditës, ku jetoi në kushte të vështira ekonomike dhe plotësisht e izoluar nga shoqëria. Musine Kokalari ndërroi jetë në internim më 13 gusht 1983 nga një sëmundje e rëndë.
Pas shembjes së diktaturës, figura dhe vepra e Musine Kokalarit dolën në pah dhe u vlerësuan nga institucionet e sistemit demokratik. Në vitin 1993, iu dha titulli “Martir i demokracisë”. Musine Kokalari mbetet një simbol i lirisë dhe përkushtimit për demokracinë në Shqipëri.
Foto Google Images