Sot, Qendra e Studimeve dhe Publikimeve për Arbëreshët përkujtoi me nderim të veçantë 159-vjetorin e lindjes së poetit, etnografin dhe publicistin e shquar arbëresh, Zef Skiroi. I lindur më 10 gusht 1865 në Hora e Arbëreshëve (Piana degli Albanesi), Zef Skiroi është një figurë e rëndësishme në historinë dhe kulturën e komunitetit arbëresh.
Jeta dhe Veprimtaria
Që në moshë të re, Skiroi tregoi një talent të jashtëzakonshëm për poezinë dhe letërsinë. Në moshën 9-vjeçare, ai shkroi një poezi kushtuar heroit kombëtar shqiptar, Skënderbeut, duke vendosur themelet për veprat e tij të ardhshme. Ai studioi në Seminarin Shqiptar në Palermo, ku u njoh me traditat shqiptare dhe letërsinë klasike.
Në vitin 1887, së bashku me Françesk Petën, themeloi revistën “Arbëri i Ri” në Palermo dhe publikoi përmbledhjen e tij të parë poetike. Pas përfundimit të studimeve në drejtësi në vitin 1890, ai u emërua lektor i letërsisë së lashtë në “Liceo Garibaldi” në Palermo. Në moshën 35-vjeçare, ai fitoi katedrën e Gjuhës dhe Letërsisë Shqipe në Institutin Mbretëror Oriental të Napolit, ku vazhdoi punën e tij albanologjike me publikime, leksione dhe pjesëmarrje në konferenca.
Veprat Kryesore
Ndër veprat më të njohura të Skiroit janë “Mili e Hajdhia”, “Te dheu i huaj” dhe “Mino”. Këto vepra janë dëshmi e pasionit të tij për gjuhën dhe kulturën arbëreshe, si dhe përkushtimit të tij ndaj ruajtjes dhe promovimit të identitetit shqiptar.
Trashëgimia
Zef Skiroi mbetet një figurë e paharrueshme në historinë e letërsisë dhe kulturës arbëreshe. Përkushtimi i tij ndaj gjuhës dhe traditave shqiptare ka lënë një trashëgimi të pasur që vazhdon të frymëzojë brezat e rinj. Përkujtimi i 159-vjetorit të lindjes së tij është një moment për të reflektuar mbi kontributet e tij të çmuara dhe për të nderuar kujtimin e tij.