Më 24 Shtator 1911, lindi një nga figurat më të shquara të muzikës shqiptare, Marie Kraja. E njohur për zërin e saj të jashtëzakonshëm dhe interpretimet e saj të ndjera, Kraja ka lënë një trashëgimi të pasur në botën e operës dhe muzikës popullore shqiptare.
Marie Kraja lindi në Zarë, Dalmaci, dhe në moshën 6-vjeçare, familja e saj u vendos në Shkodër. Aty, ajo filloi të mësonte këngët tradicionale të dasmave dhe të dashurisë, të cilat do të bëheshin pjesë e pandashme e repertorit të saj. Në vitin 1930, ajo u regjistrua në Konservatorin e Graz-it në Austri, ku përfundoi studimet e saj për kanto në vitin 1934.
Pas përfundimit të studimeve, Marie Kraja u kthye në Shqipëri dhe filloi të punonte si mësuese muzike në Institutin “Nëna Mbretëreshë”. Debutimi i saj në skenën ndërkombëtare ndodhi në “Mbrëmjen e Kombeve” në Vjenë, ku ajo përfaqësoi Shqipërinë duke interpretuar dy këngë popullore shqiptare. Ky debutim i suksesshëm e vendosi atë në hartën e artistëve të njohur ndërkombëtarë.
Marie Kraja është veçanërisht e njohur për interpretimet e saj të këngëve popullore shqiptare. Ajo arriti të sjellë këto këngë në skenat më të mëdha të botës, duke i dhënë atyre një dimension të ri dhe duke i bërë të njohura për një audiencë më të gjerë. Këngët e saj si “Vajza e valëve” dhe “Kënga e nënës” janë ende të dashura dhe të interpretuara nga artistët e rinj.
Aktiviteti i saj jashtë Shqipërisë është i dendur dhe i pasur ku ndër të tjera kalon në skenat e mëdhaja të shteteve të Italisë, Austrisë, Gjermanisë, në Kinë, Kore, Gjermani, Itali, Çekosllovaki, Hungari, Bullgari, Bashkimin Sovjetik.
Disa nga këngët popullore të kënduara nga Marie Kraja mund të përmendim:
“Çila sytë me të pa”,
“Dola në penxhere”,
“Marshalla bukurisë sate”,
”O bilbil, i mjeri bilbil’’
‘’Unë ty moj të kam dashtë’’
‘’Të martoj nana’’
‘’Midis t’ballit ma ke një pikë’’
‘’Iftida moj Lulja e Allit’’
‘’Vetë më ke çu fjalë’’
‘’Moll e kuqe topsheqere’’
“Çilni ju moj lule”.( kënga e parë e regjistruar në pllakë gramafoni në 1940)
Zëri i Marie Kraja ishte si nje simfoni e shpirtit shqiptar.
Zëri i Marie Kraja ishte një dhuratë e rrallë dhe e çmuar për muzikën shqiptare. Me një timbër të pasur dhe të ngrohtë, ai kishte aftësinë të prekë zemrat e dëgjuesve dhe t’i transportojë ata në një botë të mbushur me emocione dhe ndjenja të thella. Çdo notë që dilte nga goja e saj ishte një testament i talentit të saj të jashtëzakonshëm dhe përkushtimit të saj ndaj artit.
Kur Marie Kraja këndonte, dukej sikur vetë natyra ndalonte për të dëgjuar. Zëri i saj kishte një cilësi të veçantë që e bënte të dallueshëm dhe të paharrueshëm. Ai ishte i fuqishëm, por njëkohësisht i butë dhe i ndjeshëm, duke krijuar një balancë perfekte që e bënte çdo interpretim të saj një përvojë unike dhe magjepsëse.
Në interpretimet e saj të këngëve popullore shqiptare, zëri i Marie Kraja sillte në jetë historitë dhe traditat e popullit të saj. Ajo arrinte të kapte thelbin e këtyre këngëve dhe t’i transmetonte ato me një ndjeshmëri dhe autenticitet të rrallë. Çdo këngë që ajo këndonte ishte një udhëtim nëpër kohë dhe hapësirë, duke lidhur të kaluarën me të tashmen dhe duke krijuar një urë mes brezave.
Marie Kraja nuk ishte thjesht një këngëtare; ajo ishte një ambasadore e kulturës dhe shpirtit shqiptar. Zëri i saj do të vazhdojë të jetojë në zemrat e të gjithë atyre që e kanë dëgjuar dhe do të vazhdojë të frymëzojë artistët e rinj për shumë vite që do të vijne.
Marie Kraja vazhdon të jetë një figurë frymëzuese për artistët e rinj shqiptarë. Ajo jo vetëm që kontribuoi në pasurimin e muzikës shqiptare, por edhe në edukimin e brezave të rinj të muzikantëve. Kraja vdiq më 21 nëntor 1999 në Tiranë, por trashëgimia e saj jeton përmes muzikës dhe ndikimit të saj të pashlyeshëm në kulturën shqiptare.
Foto nga Wikipedia