Sot, ne kujtojmë me respekt dhe admirim 197-vjetorin e lindjes së Elena Gjikës, njohur gjithashtu me pseudonimin Dora d’Istria. Elena Gjika mbetet një nga gratë më të ngritura dhe të respektuara të Evropës, e cila i kontribuoi thellësisht lëvizjeve kulturore dhe kombëtare të kohës së saj.
Elena Gjika lindi më 22 janar 1828 në Bukuresht dhe që në një moshë të re tregoi një interes të madh për letërsinë dhe publicistikën. Me shkrimet e saj të guximshme dhe analiza të hollësishme, ajo përkrahu lëvizjen e Rilindjes Kombëtare Shqiptare, duke përhapur idetë e lirisë dhe pavarësisë në gjithë Evropën. Përmes punimeve të saj, Elena promovoi gjithashtu lëvizjen kulturore përparimtare evropiane, duke kontribuar në ndriçimin dhe zhvillimin e mendimit intelektual të kohës.
Veprat Kryesore të Elena Gjikës
- “Les Albanaises” – Një përmbledhje e historisë dhe kulturës shqiptare, e botuar në vitin 1873, e cila ofroi një dritë të re mbi jetën dhe traditat e popullit shqiptar.
- “La vie et les coutumes albanaises” – Një eksplorim i thellësishëm i zakoneve dhe mënyrave të jetesës së shqiptarëve, që është një burim i rëndësishëm për studiuesit e sotëm.
- “Excursion en Roumélie et en Moreé” – Një udhëzues personal mbi udhëtimet e saj në Rumeli dhe Moresë, ku përshkruan përvojat dhe kontaktet e saj me kulturat e ndryshme të Ballkanit.
- “Les femmes de l’Orient” – Një studim mbi gratë e Lindjes, ku Elena Gjika reflektoi mbi rolin dhe sfidat që përballeshin gratë në këto rajone.
Elena Gjika ka lënë një trashëgimi të pasur me vepra letrare dhe publicistike që pasqyrojnë përkushtimin e saj ndaj çështjeve kulturore dhe kombëtare.
Këto vepra e bëjnë Elena Gjikën një figurë të veçantë dhe të rëndësishme në fushën e letërsisë dhe publicistikës, duke ofruar depërtime unike dhe një perspektivë të qartë mbi çështjet sociale dhe kulturore të kohës së saj.
Gjatë jetës së saj, Elena Gjika mbajti lidhje të ngushta me shumë veprimtarë të shquar të kohës, si Jeronim De Rada, Dhimitër Kamarda, Zef Jubani, Zef Serembe dhe Thimi Mitko. Këto lidhje kontribuan në përhapjen dhe zhvillimin e idesë së një kombi të bashkuar dhe të pavarur. Ajo ishte një mbështetëse e vendosur e kauzave kombëtare dhe intelektualëve shqiptarë, duke i dhënë një zë të fuqishëm dhe ndikim të jashtëzakonshëm në arenën ndërkombëtare.
Në shenjë mirënjohje për ndihmesën e dhënë ndaj çështjes shqiptare në botë, patriotët rilindës e arbëreshë të Italisë e Greqisë i kushtuan librin me titull: “A Dora D’Istria- Gli albanesi” (Dora D’Istrias- Shqiptarët) më 1870.
Elena Gjika vdiq në Firence në vitin 1888.
Foto nga Google Images