Te nderuar bashkeatdhetare!
Te nderuar klerike!
Te nderuar miq!
Gezuar diten e shenjte te kombit shqiptare, shpalljen e Shqiperise “te lire dhe te mosvarme”, diten, ne te cilen mbas nje roberie 500 vjeqare u valvit i lire ne trojet shqiptare flamuri yne kombetare, 28 nendori i lavdishem i vitit 1912 hodhi themelet e shtetit e te qeverise se pare ne historine shqiptare.
Te nderuar bashkeatdhtare!
Me lejoni te falenderoi nga kjo foltore solemne, kryesine e Shoqates “Malesia Madhe” dhe posaqerisht kryetarin e saje zotin Leke Leci te cilet me nderuan duke me perzgjedhur te referoj sonte para jush per ngjarjen me te rendesishme te kombit shqiptare; shpalljen pamvarsise se Shqiperise
Shpallja e pamvarsise eshte akti me madhore i histories sone kombetare, i cili u shpall në Vlorë më 28 nëntor 1912 nga Ismail Qemali, dhe patriotet e tjere shqiptare. Në shpalljen e pamvarsisë morën pjesë 83 delegatë nga të gjitha trevat shqiptare qe mori atributet e Asamblese Kombetare te Vlores, e cila menjehere formoi qeverine e parë të Shqipërisë së Pamvarur të drejtuar: nga Ismail Qemali kryetar dhe dom Nikolle Kaqorri nenkryetar
Shpallja e Pamvarësisë ishte një akt me rëndësi jetike për popullin shqiptar. Ajo, nga njëra anë, mbylli një epokë të tërë luftërash e përpjekjesh shekullore për të hequr qafe zgjedhën e huaj, për të ruajtur tërësinë territoriale të atdheut e për të formuar shtetin e lirë kombëtar shqiptar duke kurorëzuar keshtu veprën e Rilindjes tone kombetare dhe, nga ana tjetër, hapi një epokë të re, një epokë luftërash e përpjekjesh të tjera për ta mbrojtur pavarësinë nga rreziqet e jashtme e të brendshme, për të siguruar bashkimin kombëtar të gjymtuar rëndë dhe për të vendosur rendin demokratik.
Ngritja e flamurit kombëtar në Vlorë përfaqësonte fitoren e përbashkët të të gjitha trevave shqiptare, prej Rrafshit të Dukagjinit, prej Deqiqit e Plave Gucise në veri, deri në Çamëri në jug, prej brigjeve të Adriatikut e të Jonit në perëndim , në fushat e Kosovës, të Tetovës, në pellgun e Shkupit, në luginën e Preshevës e të Kumanovës, në lindje. Këto treva, duke marrë pjesë gjallërisht me pushkë e me penë në lëvizjen për çlirimin kombëtar, vunë gurë në themelet e pamvarësisë shqiptare, i çimentuan ato me gjakun e bijve më të mirë dhe i hapën rrugën formimit të shtetit shqiptar.
Kuvendi i Vlorës e shpalli pamvarsinë në emër të të gjithë shqiptarëve, të të gjitha trevave shqiptare, që dërguan përfaqësuesit e tyre në të. Ai e trajtoi Shqipërinë një e të pandarë. Edhe qeveria shqiptare e kryesuar nga Ismail Qemali e dom Nikoll Kacorri, doli në rrafshin ndërkombëtar si përfaqësuese e gjithë popullsisë shqiptare dhe e të gjitha tokave shqiptare, edhe pse një pjesë e madhe e tyre ishte e pushtuar nga ushtritë e shteteve ballkanike. Dhe deklaratat e notat e protestës, që kjo qeveri menjehere mbas fermimit,u dërgoi shteteve ballkanike e komandave të tyre ushtarake, në të cilat kërkohej largimi i menjëhershëm i forcave të huaja ushtarake nga trojet e pushtuara shqiptare dhe kthimin e tyre Shqipërisë, u bënë në emër të Asamblesë Kombëtare që përfaqësonte të gjitha trojet e banuara nga shqiptarët.
Me Aktin e 28 Nëntorit 1912 sanksionohej e drejta e pamohueshme historike e kombit shqiptar për të qenë i bashkuar, i lirë e i pavarur në trojet e veta, krahas popujve të tjerë të Gadishullit Ballkanik. Kjo ishte një e drejtë që buronte nga qenia e tij si popull me gjuhën, me kulturën, me individualitetin e me historinë e vet, e drejtë e fituar me mundime e sakrifica të panumërta në llogoret e luftës, e drejtë që i takonte për ndihmesën e vyer në dëbimin nga Ballkani të sunduesve të huaj osmanë.
Kuvendi i Vlorës hodhi themelet e shtetit të ri sovran shqiptar. Por për ta siguruar e ruajtur një fitore të tillë popullit shqiptar iu desh të bënte një luftë të gjatë kundër sundimtarëve osmanë dhe synimeve grabitqare të fuqive të huaja. Një varg rrethanash të brendshme e të jashtme, qe tashme dihen e qe nuk eshte vendi e as koha t’i permendim ketu, kanë bërë që këto lëvizje të mos arrinin dot objektivin. Por në çdo etapë ato kanë vënë në provë forcat materiale e morale të popullit shqiptar, kanë pasuruar përvojën e traditat e tij luftarake dhe kanë krijuar premisat për zhvillimin e mëtejshëm të luftës per liri.
Në shek. XIX e në fillim të shek. XX lufta forcave patriotike shqiptare per liri e pamvarsi pesoi zhvillime te dukshme cilesore, kjo luftë u zhvillua mbi baza të reja shoqërore e politike dhe mori karakter të ndërgjegjshëm kombëtar. Vecojme ketu krijimin i Lidhjes se Prizrenit ne vitin 1878 e cila shpalli autonomine dhe beri perpjekje per krijimin strukturave qeverisese. Arrine kulmin me kryengritjen e Malesise Madhe te udhehequr nga heroi yne kombetare Dede Gjo Luli, i cili ngriti per here te pare flamurin kombetare ne Deqiq ne prill 1911. Kjo kryengritje pati jehone te madhe kombetare dhe nderkombetare dhe ishte ngjarja qe paralajmeroi ardhjen se shpejti te 28 nendorit te 1912-s,
Ngjarjet në Prizren, ne Deçiç të Malësisë së Madhe dhe shpallja e Pamvarsisë nga Kuvendi i Vlorës patën një lidhje logjike midis tyre. Ato perbejne hallkat themelore në zinxhirin e ngjarjeve të lëvizjes kombëtare, të lidhura organikisht ndërmjet tyre si shprehje e vullnetit popullor dhe si pasojë e drejtpërdrejtë e përfundim logjik i luftës çlirimtare. Por, Shpallja e Pamvarsisë ishte një etapë më e lartë, e përcaktuar nga zhvillimi progresiv i lëvizjes dhe nga rrethanat ndërkombëtare.
Shpallja e Pamvarsisë së Shqipërisë edhe pse, siç do të provohej me vendimet e padrejta të Konferencës së Ambasadorëve të Gjashtë Fuqive të Mëdha të Londrës (1913), nuk arriti të bashkonte në një shtet të vetëm gjithë territoret e popullsinë shqiptare, por duke krijuar pas pesë shekujsh robërie Shtetin e Pamvarur Shqiptar përbën ngjarjen më të madhe, unikale, në historinë e kombit shqiptar gjatë shek. XX.
Kthesa historike e 28 Nëntorit 1912 ishte premisa politike themelore për organizimin mbi baza më të përparuara të jetës shtetërore të pamvarur të shqiptarëve dhe për zhvillimin më të shpejtë ekonomik, shoqëror e kulturor të vendit. Duke formuar Shtetin e Pavarur Shqiptar ajo objektivisht krijoi gjithashtu premisat dhe atë bazë shtetërore e politike, aq të nevojshme për ta mbajtur të gjallë çështjen e çlirimit dhe të bashkimit të të gjitha trevave shqiptare dhe për zgjidhjen përfundimtare të problemit shqiptar në Ballkan.
T nderuar bashkeatdhetre
Historia jone kombetare eshte nje histori e lavdishme, e pa kontestueshme dhe e patjetersueshme, sepse ne themelet e saje ka perpjekjet, sakrificat dhe gjakun mijra luftetareve e patrioteve shqiptare ne lufte te gjate e te panderprere shume shekullore per liri e te drejta kombetare, arsim e kulture kombetare, per zhvillim, prosperitet e integritet, deri ne krijimin e shtetit tone kombetare, me nje pushtues te eger e barbar.
Por megjithse kjo epoke historike e kombit tone eshte e vertetuar me dokumente shkencore te besueshme te nxjerra nga arkivat kombetare dhe nderkombetre, po na dalin disa te ashtuquajtur historiane, ndoshta dhe te paguar,te cilet perpiqen ta shtremberojne historine dhe prepjekjet per liri te popullit shqiptare gjate pushtimit turk, duke shtjelluar idene se Turqia nuk ishte pushtues, nuk duhet trajtuar si e tille sepse ne kemi bashkeqeverisur me ta pra kemi qene integruar ne qeverisjen e tyre nen pushtim.
Por une dua t’u them nga kjo tribune e nderur: Jo more zoterinj, Turqia e asaje periudhe historike ishte pushtues, dhe i eger, qe na mbajti nen sundim me dhune, me reprezalje, duke u perpjekur per te na shperbere ne cdo drejtim, por nuk ja arriten, per faktin se populli shqiptare asnje here nuk e pushoj luften dhe perpjekjet per liri e pamvarsi, e ne saje sakrificave sublime te bijeve te tije mbijetoj ne ato pese shekuj roberie. Te vertetat historike nuk duhet te krijojne perplasje me shtetin e sotem turk, por historia eshte histori dhe ne nuk mund te pranojme ndryshimin dhe deformimin e saje. Me Turqine ne duhet te zhvillojme marrdhenje ndershteterore me interes reciprok dhe ne barazi ta plote si shtete sovrane ashtu si me gjithe shtetet e tjera te rajonit e me gjere sepse kjo eshte ne interesin tone kombetre,eshte ne iteres te zhvillimit e prosperitetit te popollit shqiptare. Kete kerkojme nga qeverite e sotme e te neserme te Shqiperise dhe te Kosoves.
Te nderuar bashkeatdhetare
Ky eshte shekulli i shqiptareve. Tashme shqiptaret jane bere faktor i rendesishem ne Ballkan dhe, ceshtja jone kombetare eshte ne prag te zgjidhjes perfundimtare, dhe ne saje te ndihmes dhe mbeshtetjes se pakursyer e vendimtare te SHBA-se. Pikerisht ne saje te kesaje perkrahje e mbeshtetje, ne sigurimin e seciles ka nje rol te padiskutushem dhe diaspora shqiptare e Amerikes, kemi Shqiperine e sotme, e tashme dhe shtetin e Kosoves, prandaj ju ftoj ne shenje nderimi e respekti te brohorasim per mikun ton te madh SHBA
Te nderuar bashkeatdhetare! Qeshtja jone kombetare eshte ne rruge te mbare. Zgjidhja perfundimtare e saje, pra integrimi i gjithe faktorit shqiptare kudo qe jeton, ne rrjedhat dhe strukturat europiane, tashme eshte ne duart e shqiptareve dhe te qeverive tona.
Prandaj u bejme thirrje, se pari qeverive shqiptare te tregojne pergjegjesi te larte kombetare, te hartojne politika, strategji dhe aleanca te tilla qe t’u sherbejne proceseve integruese mbare kombetare. Per kete ceshtje politika shqiptare dhe strukturat e saje ne te gjitha trojet ku jetojne shqiptaret te jene te bashkuara e te unifikuara, te lene menjeane konfliktulitetin politik, ineresat e ngushta partiake, egoizmin, sherret e percarjet mes veti, te cilat po e demtojne shume realizimin e aspirates tone madhore, integrimin ne Europe atje ku e kemi vendin bashke me kombet tjera. Duke perfunduar ju ftoj te brohorasim:
Per diten e flamurit, per popullin shqiptare.
Zoti e bekofte kombin shqiptare!
Zoti e bekofte Ameriken mikun e madh te shqiptarve!
Ju faleminderit.
Michigan me 11/26/2016 Gjovlin Kacorri
